Türkiye’de olduğu gibi dünya genelinde petrol fiyatları artmaya devam ediyor. Peki, akaryakıt fiyatları neden yükseliyor? Akaryakıttaki durmak bilmeyen bu artışın nedeni nedir? Petrol, tüm dünyada farklı yerlerde bulunan işlenerek kullanılabilen bir yakıt türüdür. Aynı zamanda siyah inci olarak da sıkça adı geçen petrol çok değerli bir yer altı madenidir. Aynı zamanda dünya üzerinde en fazla petrol rezervi Venezuela’da yer almaktadır. Petrol ilk çıkarıldığında hamdır ve işlenmeden direkt olarak kullanılamaz. İşlenerek farklı alanlarda kullanılabilir. En sık kullanım yeri motorlu deniz, hava ve kara araçlarının çalışması ve ilerlemesi için kullanılmaktadır. Neft olarak ve yer yağı olarak da bilinen petrolün rengi ilk halinde koyu renkli ve siyahtır.
Seyreldiğinde rengi değişir ve sıvı yapısı farklılaşır. Petrolü tüm dünya kullanır ve yer yüzünde birçok noktada çıkar. Ancak kullanmak için işleme merkezleri belirli yerlerde mevcuttur. İşlenmesi oldukça çeşitlidir ve belirli yerlerde yapıldığı için petrolün değeri artmaktadır. Öyle ki petrol için birçok savaş ve anlaşmazlık yaşanmıştır. Dünya da her değerin bir fiyatı vardır petrol de bunlardan biridir. Bu nedenle cevabı aranan akaryakıt fiyatları neden yükseliyor sorusunu yanıtlamaya devam ediyoruz. Petrol fiyatları ülkelere, para değerlerine ve bunlar gibi birden fazla nedene göre değişir. Yer altından çıkarılan ham petrol ağır bir kokuya sahiptir. Kömürü andırabilen bir kokusu vardır ancak çok daha ağırdır. Motorlu taşıtların keşfi zaman içerisinde geliştirilmesi ile petrol kullanımı da değeri de artmıştır.
Dünya geliştikçe ve ilerledikçe insan ihtiyaçları artmıştır. İnsanlar, yaşadıkları yer yüzünde bazı değerler bulmuş ve bu değerleri işleyerek kullanılabilir hale getirmiştir. Petrol yer altı değerlerinden biridir. Dünya da bazı ülkelerde daha fazla rezervi bulunurken bazı ülkeler de petrol fakiridir. Sıvı formda olan petrol farklı renklerde olur, işledikten sonra ise tüm formu ve rengi değişir. Çok değerli bir maden olduğu için fiyatları da yıllar içerisinde artarak değişmektedir. Dünyanın değişimi ve insan yaşamında kullanılan araçların ilerlemesi petrol fiyatları artışında etkilidir. Petrol ülke para birimi değerine göre değer alır. Petrolün değeri gün geçtikçe artmaktadır. Durum böyle olunca da insanlar, akaryakıt fiyatları neden yükseliyor sorularına yanıt aramaktadır. Bu yüzden petrol fiyatlarının yükselmesi konusunda ise bazı nedenler şöyledir;
Akaryakıt fiyatları, devamlı olarak değişir. Ülke enflasyonu, arz ve talebi, petrolün ithal edilerek kullanılması gibi durumlar fiyatlarda değişime öncüdür. Yaşam kalitesi her ne kadar artışa geçse de artan fiyatlar hayat şartlarını zorlaştırmaktadır. İnsanların bir yerden başka bir yere gitmek için kullandığı araçlar artık ihtiyaç değil keyif durumuna gelmiştir. Akaryakıt fiyatları üzerindeki yükselme benzin fiyatlarında da yükselmeye etkendir. Petrol ham halde çıktığında da oldukça yüksek fiyatlı bir değere sahiptir. Aynı zamanda bu değer işlenmiş halinde değişerek artar. Özellikle son dönemde doların yükselmesi, petrol fiyatlarının üst seviyede yükselmesine neden olmuştur. Ülkemizde 2021 yılı içerisinde petrolün işlenmesi ile ortaya çıkan benzine 46 defa zam gelmiştir. Akaryakıt fiyatlarının yükselmesi enflasyonun etkileri, yer altı kaynaklarının değerinin artması ve rezervlerin gittikçe azalmasıyla da bağlantılıdır. Dünya üzerinde petrol sektörü zamanla oluşmuş fiyat ve diğer tüm petrol işlemlerinde gelişerek sektörün büyümesini sağlamıştır. Peki, tüm dünyada akaryakıt fiyatları neden yükseliyor?
Ülkemiz de dahil akaryakıt fiyatları neden yükseliyor sorusu yanıt arayan soruların başında yer almaktadır. Akaryakıt fiyatları, sürekli olarak tartışılan bir konudur. İnsan yaşamının her alanda ihtiyacı olduğu bir kaynak olması fiyat artışından etkilenmeyi olası kılar. İnsanların motorlu araçlarla bir yerden başka bir yere gitmesi için benzin gereklidir. Bu nedenle deniz, kara, demir yolu ve hava taşımacılığı ülkeler arası ithalat ve ihracatın temeli petroldür. Çok fazla kullanım yeri olması fiyatlarda en büyük etkendir. Petrol fiyatlarının belirlenmesi için ise önce dünya sonrasında ülke baz alınır. Akaryakıt fiyatları ülkeler arasında değiştiği gibi birçok savaş, anlaşmazlık ve çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Bunların nedeni rezervlerin tükenmeye başlaması ve yeni petrol rezervlerine ulaşımın zor olmasıdır. Ayrıca akaryakıt fiyatları belirlenmesi uluslararası piyasalar ve kur hareketleri odaklıdır. Akaryakıt fiyatları belirlenmesi için genel olarak bahsi geçecek durumlar farklılaşır. Bu durumları ise şu şekilde özetleyebiliriz;
Yukarıda bahsi geçen etkenlerin tamamı akaryakıt fiyatları belirlenmesi için etkendir. Bu nedenle özel sebepler fiyatların belirlenmesinde daha azdır. Ayrıca fiyatların belirlenmesi için uluslararası durumlar çok daha önemlidir. Bu nedenle ülkeler arası akaryakıt fiyatları arasında değişim görülmesi normaldir. Her ülkenin para biriminin dolara karşı değeri farklıdır ayrıca petrol kullanım miktarı da değişebileceği için fiyatlandırmalar farklıdır. Ülke içerisinde enflasyon olması, dünya enflasyon oranı ile hesaplanır. Petrolün ham hali fiyatları işlenmiş ve kullanıma hazır olan halinden farklı olarak belirlenir. Benzin fiyatları da bu şekildedir, litre başı belirli bir fiyat belirlenir ve buna göre toplam maliyet hesaplanır. Petrolün ilk halinden son haline kadar aracı kurumlar devrededir. Akaryakıt fiyatları yükselmesi fiyatlandırma aşamasında görülen değişkenlikler sonucunda meydana gelir. Ülkeler, şehirler hatta ilçelerde bile işlenmiş petrol kısaca benzin fiyatları az da olsa farklı olabilir.
Petrol, yoğun kıvamlı ve yanıcı bir maddedir. Bu nedenle yer altından özel cihazlar ile dışarı çıkar. Bununla birlikte kullanımı için de birçok işlemden geçerek işlenmesi gerekir. Ayrıca Neft ve yağ gibi bir yapısı olan petrol keskin ve ağır bir kokuya sahiptir. Aynı zamanda ham petrolde en sık görülen renk siyah ve siyaha yakın koyu tonlardır ancak çıkarıldığı konum ve rezerv petrolün ham halinde renk değişimine neden olur. Üstelik metan ve karbonun yanı sıra birçok hidrokarbon bileşen bakımından zengin bir maddedir. Bu nedenle petrolün her hali dünya üzerinde değerlidir. Bu nedenle çıkarma ve işleme aşamaları uzmanlar tarafından belirli oranlara göre gerçekleşir. Bununla birlikte akaryakıt fiyatları belirli noktalar sonucunda belli olur. Aynı zamanda uluslararası sektör ve piyasalarda ise akaryakıt fiyatları yükselmesi tartışılarak dolar ve genel düzen odaklı olarak sağlanır.
En son dakika ekonomi haberleri ve akaryakıt fiyatları için Tempo Online’ı Twitter‘da da takip edin!