Yağ fiyatları ile gündeme gelen 5 litre ayçiçek yağı fiyatı ile dudak uçuklatmaya devam ediyor. Bim, A101, Şok, Migros ve diğer marketlerde yaşanan şeker krizinin ardından son günlerde de yağ fiyatları nedeniyle ayçiçek yağı satışları sınırlandırılmaya başlandı. Türkiye Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç; elindeki arzı kısıtlı olan perakendecinin, tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yöntemini kullandığını söyledi. Aykaç, “Görünen o ki, şekerden sonra ayçiçek yağını konuşacağız” açıklamasını yaptı.
A101, Şok, Bim, Migros ve diğer zincir marketlerdeki şeker krizi gün geçtikçe büyüdü. Aynı zamanda bu kriz; yemeklerin olmazsa olmazı ayçiçek yağına da sıçradı. Geçen haftalarda market raflarında geçici süre şeker bulunamamasının ardından şeker ve yağ fiyatları nedeniyle satışlarda sınırlamaya gidildi.
Üstelik bazı yaygın marketlerde yağ satışları 1 litre ile sınırlandırılmış durumda. Vatandaş bir ucuzluk marketinde istediği marka ayçiçek yağını bulamamaktan yakınırken; başka tüketiciler ise kesme şeker satışlarının da 1-2 kutuyla sınırlandırıldığını söylüyor. Market yöneticilerine bunun sebebini sorulduğunda ise arz kısıtının sürdüğü bilgisini aldık.
Bu sorunların yaşandığını doğrulayan Türkiye Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Başkanı Galip Aykaç, elindeki şeker ve yağ arzı kısıtlı olan perakendecinin, tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yöntemini kullandığını söyledi.
Aykaç, “Görünen o ki, şekerden sonra ayçiçeği yağını da önümüzdeki günlerde konuşmaya devam edeceğiz” dedi.
Geçen haftalarda patlak veren şeker krizi, Türk Şeker’in şeker arzını kısmasıyla başlamıştı. Bu da, şeker piyasasında oluşan ikili fiyattan kaynaklanmıştı. Yani özel fabrikaların maliyetlerindeki artışı gerekçe göstererek şekere yüzde 40 zam yapmasına rağmen Türk Şeker’in zam yapmaması, Türk Şeker’in arzı kısmasına yol açmıştı. Marketler de fabrikalardan yeterli miktarda şeker alamadıkları için raflarda geçici bir süre şeker bulunamadığını söylemişti.
Bu durumun ‘şeker krizi’ yaratmasının ardından, bu hafta başında Türk Şeker de şekere yüzde 25 zam yaptı. Ancak GPD Başkanı Galip Aykaç’ın aktardığına göre, ihtiyaç kadar arz henüz gerçekleşmemiş durumda. Bu da perakende şeker satışlarının sınırlı miktarlarda satılmasına yol açtı.
“Türk Şeker hafta başında yüzde 25 zam yaptı ama henüz ihtiyaç kadar arzı gerçekleştiremedi” diyen Aykaç, “Özel şeker fabrikaları da Türk Şeker fiyatına satış yapmıyor. Bu da zorunlu arz açığına yol açıyor. Bazı perakendeciler de doğal olarak tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yöntemini uyguluyorlar” diye konuştu.
Öte yandan, şekerin ardından ayçiçek yağ fiyatları artması nedeniyle satışları da 1 litre ile sınırlandırılmaya başlandı.
Tarım Kredi marketlerinde gözlemlediğimiz bu uygulamada, yağ raflarındaki duyuruda şu yazıyor: “Değerli müşterimiz, tüm yağ çeşitlerimiz 1 adet ile sınırlıdır. Anlayışınız için teşekkür ederiz.”
Konu ile ilgili bilgi veren Tarım Kredi Kooperatifi mazağa yetkilileri; mağazalarında satılan yağ fiyatlarının piyasanın genelinden daha ucuz olduğunu ileri sürdü.
Yetkililer, yağ fiyatları nedeniyle insanların stok yapma yoluna gittiğini belirtti. Bu nedenle daha fazla müşteriye ürün ulaştırmak için satış kotası koyduklarını söyledi. Aynı uygulamanın şeker satışında da geçerli olduğunu belirten yetkililer; şu anda piyasada şeker bulunamadığını söyledi. Bu nedenle daha fazla müşteriye şeker ulaştırmak için şeker satışına kısıtlama getirdiğini belirtti.
Tarım Kredi marketlerinde satışta olan 5 litrelik ayçiçek yağ fiyatları ile ilgili kasım ayı başında Birleşik Kamu-İş Sendikası yaptığı bir açıklamada da şöyle demişti: “5 litre ayçiçek yağı fiyatı 100 TL’nin üzerine çıkarken, Tarım Kredi Kooperatifleri’nde 5 litrelik yağ fiyatı 84,90 TL’ye satışta; ancak 1 adetle sınırlıdır.”
GPD Başkanı Galip Aykaç, perakende yağ satışlarındaki sınırlamanın nedeninin de, şekerde olduğu gibi yağ sanayicilerinin de arzı kısma yoluna gittiklerini; perakendecinin de müşterilerinin hepsine ürün tedarik etmek için elindekini sınırlı satma yoluna gittiğini aktardı.
Türkiye’nin ayçiçeği ihtiyacının yaklaşık yüzde 45’ini ithal ettiğini ve dünyada artan emtia fiyatlarının maliyetleri artırdığını belirten Aykaç, şunları söyledi:
“İlave olarak kur yükselince içerideki çekirdek ve ham yağ üreticileri arzı temkinli yapmak istiyorlar; zira yağ fiyatları yükselmeye devam ediyor ve nerede duracağı belli değil. Enflasyon, sermayeyi yiyen bir şey. Fiyatlar arttıkça aynı miktar mal için ilave sermaye ihtiyacı doğuyor. Aynı zamanda yağ fiyatları ve diğer ürünlerin fiyatlarının arttığı dönemde satışı kısmak, sermaye ihtiyacını o ölçüde azaltır.
Tahminim, çekirdeği elinde tutanların bir kısmı üretici, onlar kar etme peşinde ve bunlar azınlıkta. Elinde çekirdeği tutanların büyük kısmı da tüccar, onlar da piyasayı izleyip yüksek fiyata satmak istiyorlar. Bir kısmı da yağ sanayicileri. Onlar da ilave sermaye ihtiyacını azaltmak için arzı dikkatli yapmaya çalışıyorlar. Bazı perakendeciler ise müşterilerinin hepsine ürün tedarik etmek için kısıtlı satış yapmak zorunda kalıyor. Görünen o ki ayçiçeği yağını uçuşa geçen yağ fiyatları yüzünden önümüzdeki günlerde de konuşmaya devam edeceğiz.”
Bim Sole 5 litre ayçiçek yağı fiyatı: 120 TL
A101 5 Litre Vera ayçiçek Yağı fiyatı: 117 TL
Şok Evin 5 litre ayçiçek yağı fiyatı 82,00 TL
Migros Ayçiçek Yağı 5 L Köşeli Pet Şişe fiyatı 119 TL.
Tempo Online şimdi de Facebook‘ta.